Wist je dat je vandaag ongeveer 220 keuzes maakt over wat je eet en drinkt [1]? Grote kans dat je daar nauwelijks bij hebt stilgestaan. Gelukkig maar, want als we overal bewust over moesten nadenken, zouden we nergens anders meer aan toekomen. Ons brein houdt van gemak en grijpt vaak terug op vaste patronen. En daar kunnen we slim op inspelen om gezonde keuzes gemakkelijker te maken.
Nudging is een manier om het gedrag van mensen op een subtiele, voorspelbare manier te beïnvloeden en hen te stimuleren om een bepaalde keuze te maken. Het is eigenlijk een vriendelijk ‘duwtje’ in de rug. Een nudge is géén regel of verplichting: je houdt altijd de vrijheid om een andere keuze te maken. Ook mag een verandering van de prijs je keuze niet beïnvloeden. Nudges maken de ene optie simpelweg makkelijker of aantrekkelijker dan de andere.
Maar waar hebben we het dan over? Waarschijnlijk kom je elke dag wel gezonde nudges tegen, zonder dat je dat doorhebt. Denk aan groenten en fruit dat voorgesneden is, zodat je tóch daarvoor kiest in plaats van voor dat stukje chocola. Of de flesjes water die in de sportkantine vooraan staan, terwijl de frisdrank juist minder in het zicht staat. Ook in de supermarkt worden nudges volop ingezet: denk aan kinderproducten die precies op ooghoogte van kinderen staan. Het aanpassen van portiegroottes en het toevoegen van herkenbare labels (bijvoorbeeld de NutriScore) zijn ook manieren om keuzes te beïnvloeden.
Wat is géén nudge? Een voorbeeld is het verwijderen van alle ongezonde opties uit de sportkantine, zodat mensen alleen nog voor een gezonde optie kunnen kiezen. Ook het verdubbelen van de prijs van een ongezonde snack valt hier niet onder, omdat mensen hun keuze dan eerder zullen baseren op de prijs van het product.
De gezonde keuze nudgen
Wil je dat kinderen méér groente en fruit gaan eten? Dan kan een nudge ook werken. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat het presenteren van fruit in een leuke, speelse vorm zorgt voor een verhoogde inname onder 4 tot 7 jarigen [2]. Ook het aanpassen van de grootte van een bord, bestek of drinkflessen kan invloed hebben. Zo blijkt uit een overzichtsstudie van Hollands en collega’s dat grotere borden en bestek ervoor zorgen dat kinderen méér eten [3]. Dat kan negatief zijn als het gaat om ongezond eten, maar het zou groenteconsumptie natuurlijk kunnen stimuleren. Daarnaast laten verschillende onderzoeken zien dat wanneer groente als eerste opgeschept kan worden in een schoolkantine, dit leidt tot een hogere consumptie [4, 5]. Oudere kinderen zijn juist gevoelig voor sociale normen; middelbare scholieren die de tekst “een meerderheid van je medescholieren probeert voldoende fruit te eten” te zien kregen, aten in de dagen daarna méér fruit [6].
Nudging is één van de vele manieren om kinderen (en volwassenen) gezonder te laten eten. Maar uiteindelijk werkt een combinatie van strategieën – zoals nudging, educatie en een positieve eetomgeving – het beste om gezonde keuzes te bevorderen.
Bronnen
