Over dikke kinderen en zogenaamd onverschillige ouders - door Prof. Remco Havermans

Over dikke kinderen en zogenaamd onverschillige ouders - Door Prof. Remco Havermans

Gezonde voeding is super belangrijk voor gezonde groei en ontwikkeling van kinderen. Dat weet iedereen. En toch is over de hele wereld het aantal kinderen met ernstig overgewicht sterk toegenomen in de afgelopen decennia. In westerse landen als Nederland lijkt deze toename wat te stabiliseren maar er is geen enkel teken dat het aantal kinderen met obesitas aan het afnemen is. Wiens schuld is dat eigenlijk? Zijn de westerse ouders van nu veel te laks en gemakkelijk uitgevallen bij het voeden van hun kinderen? Recent onderzoek toont dat dit niet het geval is

Voeden op maat

Tegenwoordig denkt menig ‘expert’ dat de ouders van nu een stel kneuzen zijn die zijn vergeten wat het betekent om hun kind op te voeden. Als dat waar zou zijn, dan is het wellicht geen wonder dat steeds meer kinderen ongezond zijn en teveel eten. Een kind hoeft slechts te vragen om een chocoladereep, een donut of een frikandel en papa of mama regelt het wel. Zo simpel is het echter niet.

Ouders hebben wel degelijk invloed op wat en hoeveel hun kinderen eten. Zo hangt het gewicht van een kind samen met de manier waarop de ouders het kind voeden [2]. Maar het ene kind is het andere niet, zo toonde een Australische onderzoeksgroep onlangs aan dat het uitmaakt hoe ouders hun opvoedtaak vormgeven [3]. De onderzoekers ondervroegen 336 ouders van meerdere jonge kinderen (0 tot 5 jaar oud) hoe zij hun kinderen voeden.

Bij eerstgeborenen werd er vaker dwang (je mag pas van tafel als alles op is!) en chantage (je krijgt een toetje als je je groente opeet!) toegepast dan bij latere broertjes en/of zusjes. De maaltijdmomenten voor eerstgeborenen waren in de regel ook minder gestructureerd, waarschijnlijk omdat papa of mama het druk had met het voeden van het jongere baby-broertje of -zusje. Onafhankelijk van geboortevolgorde, kregen de moeilijke, trage eters in het gezin meer aandacht van de ouders aan de eettafel. Ook bij de moeilijke eters werd er vaker geschermd met straf en beloning. Anders gezegd, deze ouders willen hun kroost goed, gezond voeden en stemmen hun feeding style af op het kind en de gezinssituatie: voeden op maat. 

Dat ‘voeden op maat’ klinkt helemaal niet zo gek, maar het is een hele klus en je kunt je voorstellen dat dit in sommige gezinnen (met zowel makkelijke als moeilijke eters) regelmatig voor scheve gezichten aan de eettafel zorgt. Of dat ook echt een probleem is, is nog onduidelijk. Maar het is wel duidelijk dat puur onderzoek naar ouder-kind paren niet zo nuttig zijn binnen grotere gezinnen (lees: meer dan 1 kind). Wanneer je de invloed van ouders op het eetgedrag van kinderen wilt bestuderen bij die grotere gezinnen, dan zul je naar het hele gezin moeten kijken.

 

Voeden met stress

Voor wat betreft het gezond voeden van kinderen merkten Jess Haines en collega’s [3] op dat in rijke, westerse landen, het traditionele gezin eigenlijk niet meer bestaat. Ouders van nu werken vaak allebei en hebbenveel minder tijd om uitgebreide, gevarieerde maaltijden te bereiden en er samen als gezin van te genieten. Het betekent ook dat kinderen vaker van huis zijn, bij de oppas of de kinderdagopvang. Dit alles geldt wellicht nog meer voor het toenemende aantal eenoudergezinnen. Ouders van nu hebben veel minder tijd en veel meer stress en dat heeft invloed op de ontwikkeling van gezonde eetgewoonten en eetvoorkeuren van hun kinderen. We hoeven niet meer terug naar het traditionele gezin van de buitenshuis werkende man en de huisvrouw. Maar in plaats van ouders verantwoordelijk te stellen voor de obesitasepidemie, zouden we er goed aan doen om meer energie, tijd en beleid te steken in het helpen en ondersteunen van ouders.

Bronnen

[1] Lister, N. B., Baur, L. A., Felix, J. F., Hill, A. J., Marcus, C., Reinehr, T., Summerbell, C., & Wabitsch, M. (2023). Child and adolescent obesity. Nature Reviews Disease Primers, 9(1), 1-19. https://doi.org/10.1038/s41572-023-00435-4

[2] Haines, J., Haycraft, E., Lytle, L., Nicklaus, S., Kok, F. J., Merdji, M., Fisberg, M., Moreno, L. A., Goulet, O., & Hughes, S. O. (2019). Nurturing Children’s Healthy Eating: Position statement. Appetite, 137, 124-133. https://doi.org/10.1016/j.appet.2019.02.007

[3] Ayre, S. K., Harris, H. A., White, M. J., & Byrne, R. A. (2024). Food Parenting Practices and Child Eating Behaviors in Australian Families: A Cross-Sectional Sibling Design. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 124(1), 42-57. https://doi.org/10.1016/j.jand.2023.08.131